Mis Blogs.

Mis Blogs son: Actual (Actualidad y Aficiones), Heródoto (Ciencias Sociales, Geografía e Historia), Plini (Ciències Socials, Geografia, Història i Història de l’Art), Lingua (Idiomas), Oikos (Economía y Empresa), Paideia (Educación y Pedagogía), Sophia (Filosofía y Pensamiento), Sport (Deportes), Thales (Ciencia y Tecnología), Theos (Religión y Teología), Tour (Viajes), Altamira (Historia del Arte y Arquitectura), Diagonal (Cómic), Estilo (Diseño y Moda), Pantalla (Cine, Televisión y Videojuegos), Photo (Fotografia), Letras (Literatura), Mirador (Joan Miró, Arte y Cultura), Odeón (Ballet y Música).

jueves, febrero 26, 2015

El artista español Xavier Corberó (1935-2017) y su relación con Joan Miró.

El artista español Xavier Corberó (1935-2017) y su relación con Joan Miró.


Resultado de imagen de xavier Corberó

Xavier Corberó Olivella (Barcelona, 13-VI-1935 a 25-IV-2017). Escultor, pintor, diseñador de joyas, decorador de interiores. De una familia de orfebres catalanes, estudia en la Escola Massana, fundada por su padre y Josep Llorens Artigas, y en 1955-1959 en la Central School of Arts and Crafts de Londres, donde se interesa por la escultura constructivista abstracta de Ben Nicholson.
En 1959 expone por primera vez en Lausana. Obtiene en Barcelona los premios Manolo Hugué (1960) y Ramon Rogent (1961). En 1960 viaja a Nueva York, donde contacta con Duchamp, Man Ray, Ernst y se interesa por el surrealismo.
La obra de Corberó evoluciona hacia el ensamblaje de objetos biomórficos, en la línea de Arp, pero muy cercanos al mundo de Miró, tanto en su iconografía como en su uso chocante de los materiales y de imágenes de animales, a menudo con superficies cambiantes en las que alterna la pulida y la rugosidad de la materia bruta, en el anverso y el reverso.


Vuelve a España a mediados de los años 60, residiendo desde entonces a caballo entre Nueva York y Esplugues de Llobregat, donde en 1972 inaugura su Centre d’Activitats i Investigacions Artístiques de Catalunya, una institución de apoyo a los jóvenes artistas catalanes. Miró parece que se interesó por esta experiencia de fomento, como escribe en un programa de sus actividades previstas en Barcelona a finales de 1972: ‹‹28-XII-1972: Veure: Colònia Güell. Orfeó. Hospital St. Pau. Col. Zoològic. Museu Ciutadela. Montserrat. Museu Romànic. Josep Viñas. Corberó. St. Cugat. Terrassa. Dr. Raventós›(FJM 2447).
Su relación se fortaleció cuando Corberó participó en la sociedad que controló desde 1981 la franquicia de la Galeria Maeght de Barcelona, junto a Francesc Farreras y las familias Maeght y Miró.

Fuentes.
Internet.

Libros.
Antolín Paz, M. (dir.). Diccionario de pintores y escultores españoles del siglo XX. 1994: t. 3, pp. 823-824.
Permanyer, Ll. (textos); Levick, Melba (fotografías). Ateliers. Polígrafa. Barcelona. 2000. 225 pp. Catalán. Taller de Xavier Corberó (68-87).
Santos Torroella (dir.). Enciclopèdia Vivent de la Pintura i l’Escultura Catalanes. 1985: 1009-1020.

Artículos.
Redacción. La casa de Corberó. “El País”, Semanal, nº 1067 (9-III-1997) 84-88.
Redacción. Fallece a los 91 años el escultor Xavier Corberó. “El País” (26-IV-2017).

martes, febrero 24, 2015

El escritor e historiador de arte alemán Carl Einstein (1885-1940) y su relación con Joan Miró.

El escritor e historiador de arte alemán Carl Einstein (1885-1940) y su relación con Joan Miró.


Carl Einstein (Neuwied, 26-IV-1885-Betharram, Gave de Pau, 5-VII-1940). Escritor de novelas, dramas y guiones de cine; crítico e historiador del arte alemán, de origen judío.
Muy influido por la etnología, fue un temprano admirador de la escultura africana (Negerplastik, 1915; rev. 1921 y trad. francés 1925), dando a sus obras un estatus de arte. Revolucionario espartaquista en 1919, se refugió en París, donde anudó relaciones con Kahnweiler, Gide, Braque, Leiris… y residió de modo casi permanente desde 1928, salvo por unos breves viajes a Alemania hasta 1933 para colaborar en la revista “Die Aktion”, Documents y otras revistas, interrumpidos definitivamente por el ascenso nazi al poder.
Admirador del dadaísmo y el cubismo, publicó L’art du XX Siècle (1926; rev. 1931 con un aumento de los capítulos dedicados a Miró, Masson y Roux) y Georges Braque (1931-1932).
Sostuvo una relación de amistad con Miró en los años 20 y 30 como demuestran sus misivas y fue uno de los principales defensores de sus obras de la época del “asesinato de la pintura”, cuando le califica como el artista de más talento de su generación. El artista incluso le envío 500 francos en 1935 cuando Einstein le pidió ayuda, sumido en la miseria: ‹‹Lo nuevo ha muerto… falta coraje en su oficio y usted lo tiene››. Y en otra carta: ‹‹Hay una crisis moral de primer orden. No sorprende vista la corrupción palpable de los intelectuales. Una actividad que solo existe si la imaginación está envuelta en billetes de banco››. [Massot, Josep. La polémica colección de arte de Puigdemont. “El País” (8-III-2020).]
Colaboró con Bataille y Leiris en la fundación de la revista “Documents” y con Renoir en el film Toni. Combatió en la Guerra Civil española en la ‘columna Durruti’ y en otros grupos anarquistas. En 1939 huyó a Francia, donde fue internado en un campo de prisioneros cerca de Burdeos y finalmente se suicidó debido a la amenaza nazi.




Su libro Entwurf einer Landschaft (1930) fue ilustrado por Gaston Louis Roux y editado por Kahnweiler. [Chapon. Le peintre et le livre. Lâge dor du libre illustré en France 1870-1970. 1987: 285.]

La correspondencia de la relación Miró-Einstein.
La correspondencia publicada entre ambos o con datos sobre su relación es:
Carta de Carl Einstein a Joan Miró, en Rue Tourlaque. París (30-I-1929) FPJM. 
Carta de Joan Miró a Gasch. París, Rue Tourlaque, 22 (2-V-1929) FJM.
Carta de Joan Miró a Gasch. París, Rue François Mouthon 3 (28-I-1930) FJM.
Tarjeta postal de Carl y Lyda Einstein a Joan Miró, en Passatge de Crèdit, 4. París (31-XII-1931) FPJM.
Tarjeta postal de Carl y Lyda Einstein a Joan Miró, en Passatge de Crèdit, 4. París (24-XII-1932) FPJM.
Carta de Joan Miró a Zervos. Barcelona, Pasaje Crédito 4 (24-XII-1932). Centre Georges Pompidou, BK 10581.16.
Tarjeta postal de Carl y Lyda Einstein a Joan Miró, en Passatge de Crèdit, 4. París (3-III-1934) FPJM. 
Carta de Joan Miró a Pierre Matisse. Passatge de Crèdit, 4 (17-XII-1934) PML, PMG B 18, 19.
Tarjeta postal de Carl Einstein a Joan Miró, en Passatge de Crèdit, 4. París (3-I-1935) FPJM.

Josep Massot ha añadido tres misivas encontradas por los archiveros del legado Santos Torroella, publicadas parcialmente en: La polémica colección de arte de Puigdemont. “El País” (8-III-2020) y Carl Einstein, el cubista de la Columna Durruti. “El País” (18-V-2020).
Lilianne Meffre y Klaus H. Kiefer preparan un epistolario: Carl Einstein Briefwechsel (1904-1940).

Fuentes.
Internet.

Documentales / Conferencias / Vídeos.


La invención del siglo XX. Carl Einstein y las vanguardias. UNED / La 2, para exposición MNCARS de Madrid (2008-2009). 18:03.  [https://www.youtube.com/watch?v=L2f5zyHQVFY][https://canal.uned.es/video/5a6f577cb1111f5c628b4a06]


Sylvester Okwunodu Ogbechie. Carl Einstein’s “Negerplastik” and the Invention of “African Art”. Conferencia (26-V-2018). 29:36. [https://www.youtube.com/watch?v=neAlI111CBo]

Exposiciones.
<Daniel-Henry Kahnweiler>. París. MNAM (22 noviembre 1984-28 enero 1985). Cat. Meffre, L. Daniel-Henry Kahnweiler et Carl Einstein: les affinités électives: 85-90.

Folleto de La invención del siglo XX. Carl Einstein y las vanguardias

*<La invención del siglo XX. Carl Einstein y las vanguardias>. Madrid. MNCARS (12 noviembre 2008-16 febrero 2009). 120 obras de Miró, Braque, Dalí, Grosz, Léger, Picasso, Rousseau, Paul Klee, Otto Dix. Cat. Ensayos de Einstein: El arte del Siglo XX. El arte africano visto por un vanguardista. El cubismo como visión del mundo. Alucinación, metamorfosis, primitivismo. La historia del arte como rebelión. Guerra Civil en la pintura. La sintaxis colectiva. Textos del comisario Uwe Fleckner, Fragmentos de una vida rota: Carl Einstein 1885-1940 y fichas catalográficas de todas las obras de la exposición, salvo las africanas, realizadas por Peter Stepan. 
El simposio internacional Revolución, Vanguardia y las nuevas narraciones del arte. Carl Einstein y su legado en la historia del arte contemporáneo (30 y 31 de enero de 2009) reúne textos de Uwe Fleckner, Juan José Lahuerta, Charles W. Haxthausen, David Quigley, J. F. Yvars, Sebastian Zeidler, Peter Stepan, Clementine Deliss. [https://www.museoreinasofia.es/sites/default/files/actividades/programas/2012096-pdf-001-dossier-Carl-Einstein.pdf]

Libros.
Einstein, Carl. Berliner Ausgabe Werke. Fannei und Walz. 1996. Edición de sus obras completas, en tres tomos, por Haarmann Haarmann, Klaus Siebenhaar y Steffen Damm. I. (1904-1918). II (1919-1928). III (1929-1940).
Einstein, C. Die Kunst des 20. Jahrhunderts. Propylaën. Berlín. 1931 (1926 francés; reed. alemán en Verlag Philipp Reclam. Leipzig. 1988). (Miró: 128, 428-433, 641; 6 ilus.).
Einstein, C. Georges Braque. 1931-1932 alemán, 1934 francés. Reed. Ed. la Part d’Oeil. 2003.
Einstein, C. La escultura negra y otros escritos. Gustavo Gili. Barcelona. 2002. 131 pp. Introducción de Meffre, Lilianne. Escritos de Carl Einstein sobre arte africano (11-25). Trad. de Escultura negra (Negerplastik, 1915), La escultura africana (Afrikanische Plastik, 1920) y A propósito de la exposición de la Galería Pigalle (1930). Reseña de Simón Marchan Fiz en “Exit Book”, 1 (2002) 59-60.
Einstein, C. Bébuquin ou les dilettantes du miracle. Les presses du réel. París. 2000. 144 pp. Incluye de Sabine Wolf, Quelques Repères à propos de Carl Einstein.
Einstein, C. La Columna Durruti y otros escritos de la guerra de España. Edición de Uwe Fleckner. Editorial Mudito & Co. Barcelona. 2006. 
Einstein, C. El arte como revuelta. Escritos sobre las vanguardias (1912-1933). Lampreave & Millán. Madrid. 2008. 212 pp. Reprod. Textos sobre Miró, Arp, Beckmann, Braque, Dix, Gris, Grosz, Klee, Léger, Masson, Picasso…
Einstein, C. Los expresionistas alemanes. Trad. de Jürgen Dieffenthal. Casimiro Libros. 2018. 96 pp.

Libros de otros.
Berning, Matthias. Carl Einstein und das neue Sehen: Entwurf einer Erkenntnistheorie und politischen Moral in Carl Einsteins Werk. Königshausen & Neumann. 2011. 319 pp.
Fleckner, Uwe. Carl Einstein und sein Jahrhundert. Fragmente einer Intellektuellen Biographie. Akademie Verlag GMBH. 2006.
Meffre, Lilianne. Carl Einstein et la problematique des avant-gardes dans les arts plastiques. Conferencia. París. 1980. 144 pp. Meffre desde los años 70 se ha consagrado a la obra de Einstein, y fue alumna de Jean Laude, uno de sus primeros redescubridores.
Meffre, L. Carl Einstein 1885-1940. Itinéraires d’une pensée moderne. Presses de l’université de Paris-Sorbonne. París. 2003. 343 pp. Reseñas de François Legrand en “Beaux Arts”, 227 (IV-2003) 103, Thierry Davila en “Art Press”, nº 292 (IX-2003) 59, Ileana Parvu en “Cahiers du MNAM”, nº 85 (otoño 2003) 123-127.
Meffre, L. Correspondencia Carl Einstein – Daniel-Henry Kahnweiler, 1921-1939. Ediciones La Central. Barcelona. 2008. 128 pp.
Meffre, L. Correspondencia Carl Einstein – Daniel-Henry Kahnweiler, 1921-1939. Ediciones La Central. Barcelona. 2008. 128 pp.
Pérez Miró, I. La recepción crítica de la obra de Joan Miró en Francia, 1930-1950. 2003: 122-124.

Artículos de Einstein sobre Miró.
Einstein, C. Á propos de l’Exposition de la Galerie Pigalle. “Documents” 2 (1930) 104-112. Con ilus.de tres obras de la col. Miró.

Artículos de otros.
Gasch, Sebastià. Unes declaracions sensacionals de Carl Einstein. Meridià” (6-V-1938) 4
AA.VV. Especial. Carl Einstein. “Art Press”, 185 (XI-1993). Meffre, Lilianne. Carl Einstein. L’art pour absolu (21-23). Didi-Huberman, Georges. La leçon d’anachronie (23-25). Einstein, Carl. Georges Braque (26-27). La fabrication des fictions (27).
Palermo, Charles. Tactile Traslucence: Miró, Leiris, Einstein. “October”, nº 97 (verano 2001) 31-50. Trad. Translucidez táctil: Miró, Leiris, Einstein. 2002: Einstein en 85-92.
Lahuerta, Juan José. Carl Einstein a la ‘Bella Espanya’. “L’Avenç” 371 (IX-2011) 38-47.
Labrusse, Rémi. L’idée primitive. Número especial Miró. “Cahiers d’Art” (2018): 78.
Massot, Josep. La polémica colección de arte de Puigdemont. “El País” (8-III-2020). [https://elpais.com/cultura/2020-03-07/la-polemica-coleccion-de-arte-de-puigdemont.html] SE refiere al legado de la colección de Rafael Santos-Torroella, que contiene correspondencia inédita a Miró de Einstein, Hemingway, Giacometti, Tzara, Matisse, Breton o Éluard.
Massot, Josep. Carl Einstein, el cubista de la Columna Durruti. “El País” (18-V-2020). [https://elpais.com/cultura/2020-05-17/carl-einstein-el-cubista-de-la-columna-durruti.html]


El político y crítico de arte español Josep Melià (1939-2000) y su relación con Joan Miró.

El político y crítico de arte español Josep Melià (1939-2000) y su relación con Joan Miró.

Melià en la época en que publicó sus dos libros sobre Joan Miró.

Josep Antoni Melià i Pericàs (Artà, Mallorca, 19-III-1939-Alcúdia, 23-VII-2000). Abogado, periodista, crítico, ensayista, novelista, poeta y político mallorquín. Nacido poco antes de acabar la Guerra Civil y fallecido de cáncer en los albores del siglo XXI, su vida expresa bien la evolución social y política de Mallorca durante y después del franquismo.
Estudió Derecho en Madrid. Se licenció en 1962 y fue funcionario desde 1963, alcanzando el puesto de director del servicio de estudios del Ministerio de Vivienda desde 1969, fue procurador reformista (se autodenonimaba un “falangista liberal@) en las últimas Cortes franquistas en 1974, miembro del partido centrista UCD y desempeñó el cargo de portavoz del gobierno de Suárez. Militó después en partidos mallorquines, primero Unión Autonomista, al final en Unión Mallorquina.
Regionalista (a menudo se consideró nacionalista) mallorquín moderado, recibió numerosas condecoraciones por su defensa de la democracia y la cultura mallorquina.
Alcanzó prestigio como columnista desde los años 60, en medios como “Nuevo Diario”, “El Correo Catalán”, “Diario de Barcelona”, “Destino”, “ABC”, “Diario de Mallorca”, “Diari de Balears”, “Última Hora”. Autor de libros sobre el nacionalismo (Els mallorquins, 1967, reescrita La nació dels mallorquins, 1979), arte (aparte de libros sobre Miró y Sempere destaca Arte y capitalismo, 1976) y la cultura de Mallorca, destacó asimismo como un notable coleccionista de arte contemporáneo y abogado de galeristas y coleccionistas (Pere Serra) relacionados con Miró y sus memorias (dictadas e inéditas) refieren su estrecha relación con el pintor catalán, a quien defendió siempre de sus numerosos enemigos en la isla.


Fuentes.
Internet.

Libros.
Melià, Josep. Joan Miró. Vida y obra. Dopesa. Barcelona. 1971. 92 pp. 15 láms. 63 ilus.
Melià, J. Joan Miró, vida y testimonio. Dopesa. Barcelona. 1975 (1973 catalán). 225 pp. Joan Miró, vida i gest. Dopesa. Barcelona. 1973. 225 pp. Reprod. Melià, J. Escrits sobre art. Proa. Barcelona. 2003. v. III. Obres Completes: 237-363.
Melià, J. Art i capitalisme: una anàlisi econòmica del significat social de l’obra d’art. Edicions 62. Barcelona. 1976. 235 pp. Reed. Proa. Barcelona. 2003. v. III. Obres Completes: 19-192.
Melià, J. Escrits sobre art. Proa. Barcelona. 2003. v. III. Obres Completes. 639 pp.

Artículos.
Melià, Josep. El mundo secreto de Joan Miró. “ABC” (18-VI-1972) 113-121. Reprod. Melià, J. Escrits sobre art. Proa. Barcelona. 2003. v. III. Obres Completes: 483-490, trad. catalán.
Melià, J. Gaphim y la hostilidad mallorquina a Joan Miró. “Diario de Barcelona” (23-VII-1972) 4. FPJM H-3950.
Melià, J. Un niño de ochenta años: sobreteixims y sacos de Miró en París. “Gazeta del arte”, 2 (30-IV-1973) 18.
Melià, J. Localismo y universalidad en Joan Miró. “Bellas Artes”, año 4, nº 26 (X-1973) 38-39.
Melià, J. Una fecha clave para la historia cultural. “ABC” (9-XII-1977) 49. 

lunes, febrero 23, 2015

El crítico de arte estadounidense Henry McBride (1867-1962) y su relación con Joan Miró.

El crítico de arte estadounidense Henry McBride (1867-1962) y su relación con Joan Miró.

El crítico norteamericano Henry McBride (West Chester, Pennsylvania, 25-VII-1867-Nueva York, 31-III-1962) comenzó su espectacular carrera en 1913 al mismo tiempo que el Armory Show de Nueva York sorprendió a los estadounidenses con el impacto de la vanguardia europea y la culminó con sus artículos encomiásticos del expresionismo abstracto a finales de los años 40 y principios de los 50. Sus artículos y correspondencia iluminan este largo periodo en el que se forjaron las bases del arte estadounidense actual. Colaboró en diversos cometidos en varias publicaciones: articulista el diario “The New York Sun” y la revista mensual “The Dial” (1920-1929), editor de la revista “Creative Art” (1930-1932) y articulista de la célebre “Art News” (1950-1955). 
Entre sus amigos se contaron los artistas significativos como Alfred Stieglitz, Charles Demuth o Georgia O'Keeffe e intelectuales como Gertrude Stein, Carl Van Vechten, las hermanas Stettheimer o la poestisa Marianne Moore. También relacionado con los galeristas parisinos, y amigo de Pierre Loeb, fue uno de los primeros defensores en Nueva York de los vanguardistas de la Escuela de París, y especialmente de Miró, a quien presenta como un artista revolucionario, al nivel de Picasso o Braque, y un antecedente fundamental de los grandes innovadores del expresionismo abstracto estadounidense.

Fuentes.
Internet.

Libros.


Rich,Daniel Catton (ed.). The flow of art: essays and criticism of Henry McBride. Atheneum Pub. Nueva York. 1975. Introd. de Lincoln Kirstein, ix pp. 462 pp. 13 láms. Recopilación de textos.


Watson, Steven; Morris, Catherine J. (eds.). An Eye on the Modern Century. Selected Letters of Henry McBride. Yale University Press. Yale. 2000. 384 pp. Selección de correspondencia.

Artículos.

Devree, Charlotte. Profile. Henry McBride… Dean of Art Critics. “Art in America” (X-1955) 42-43 y 58-62. Le presenta como el más relevante crítico de su generación, el primer defensor de la Escuela de París con Picasso, Brancusi, Matisse… y Miró (p. 59), del que fue su descubridor para el público americano en 1928.

Artículos de McBride sobre Miró.
McBride, Henry. Modern Art. “The Dial”, v. 85, nº 6 (XII-1928) 526-528, 541-542.
McBride, H. Gallery of Living Art adds to its permanent collection. “The New York Sun” (8-XII-1928) 9.
McBride, H. Interesting Show of Contemporary British Art now at Agnew Galleries: Barking at Moon at Brummer’s. “The New York Sun” (7-XII-1929).
McBride, H. The Palette Knife. “Creative art”, Nueva York, v. 6, nº 1 (I-1930) 9-11.
McBride, H. Mystic Art of Jean Miró: A difficult parisian shows here at the Valentine Gallery. “The New York Sun” (25-X-1930) 8.
McBride, H. Attractions in other galleries. “The New York Sun” (6-I-1934) 11.
McBride, H. New York by Miró Entrances: Modern Spanish Masters attracts attention of elite. “The New York Sun” (19-I-1935) 32.
McBride, H. Attractions in the galleries. “The New York Sun” (18-I-1936) 16.
McBride, H. Exhibition of Abstract Art at the Museum of Modern Art. “The New York Sun” (7-III-1936) 16.
McBride, H. Joan Miró’s New Show: Pierre Matisse Gallery First in the Arena of Sur-realism. “The New York Sun” (5-XII-1936) 43. FPJM, v. II, p. 72.
McBride, H. “The New York Sun” (9-I-1937) 37.
McBride, H. Photography or Painting…? Modern Museum Presents a Past While Suggesting a Future. “The New York Sun” (20-III-1937) 18. FPJM, v. II, p. 84. Un retrato fotográfico de Miró, por Carl van Vechten, que posee McBride.
McBride, H. Modern French Drawings: Picasso and Miró again make difficulties for the unwary. “The New York Sun” (17-IV-1937) 18.
McBride, H. Meet Mr. Balthus painter: A new French artist makes a promising debut in N.Y. “The New York Sun” (8-I-1938) 12.
McBride, H. Abstract Art by Miró: Spanish Master enchants the few and puzzles many. “The New York Sun” (23-IV-1938) 10.
McBride, H. Attractions in the galleries. “The New York Sun” (15-IV-1939) 10.
McBride, H. Modern French Art: Pre-war pictures by Parisians shown at Matisse Gallery. “The New York Sun” (4-XI-1939) 8.
McBride, H. Varied gallery attractions. “The New York Sun” (16-III-1940) 8.
McBride, H. Dalí and Miró. “The New York Sun” (21-XI-1941).
McBride, H. Joan Miró Is Here: Noted Spanish Painter Comes to New York To See His Own Pictures. “The New York Sun” (16-V-1947) 29. FPJM, v. II, p. 175.

Otros.
Redacción. Miró’s dog barks while McBride bites. “The Art Digest”, Nueva York, v. 4, nº 6 (15-XII-1929) 5, 10. 

sábado, febrero 14, 2015

El galerista estadounidense Pierre Matisse (1900-1989) y su relación con Joan Miró.

El galerista estadounidense Pierre Matisse (1900-1989) y su relación con Joan Miró.


Pierre Matisse (Bohain-en-Vermandois, 13-VI-1900-Mónaco, 9-VIII-1989). Galerista y marchante norteamericano, de origen francés. Hijo de Henri Matisse y Amélie Parayre, se educó en Francia en un fecundo ambiente artístico.
Su padre le destinaba inicialmente a la música, pero le contrarió alistándose en el ejército, y cuando su padre quiso que fuera pintor escapó a Nueva York, a donde llegó el 22 de diciembre de 1924.
Pocos meses después organizó una muestra de arte francés en la Dudensing Gallery, propiedad del marchante Frank Dudensing. En 1925 se asoció con el hijo de este, Valentine Dudensing, del que fue empleado meritorio, especializado en la compra de arte europeo, y cuando en 1926 se abrió la Valentine Gallery organizó una retrospectiva de su padre en 1927 y adquirió una importante experiencia mercantil.
Abrió su propia galería el 14 de noviembre de 1931, en la neoyorquina calle 47 de Manhattan (41 East 57th) y apoyó desde el principio a los vanguardistas como Miró, de quien realizará 37 exposiciones pese al fracaso de la primera, Masson (desde 1934), Chirico (1936), Balthus, Calder, Chagall, Dubuffet, Dufy, Giacometti, Picasso, Millares, Rivera, Saura...


Giacometti pintando a Pierre Matisse.

Superó lo peor de la crisis económica de los años 30 gracias al generoso apoyo financiero de su padre, aunque nunca comerció sus obras en su propia galería. Le distinguía su ánimo poco especulativo, su firme compromiso con los artistas, más allá de las modas o de los ciclos de ventas, y el cuidado de las ediciones de los catálogos, con textos que encargaba a Sweeney y otros importantes críticos norteamericanos. Todo esto le granjeó el respeto y la fidelidad de sus artistas. Su casa en Farmington, Connecticut, será uno de los centros sociales favoritos de los artistas europeos en EE UU, así como su casa de verano en Rambouillet (cerca de París) atraerá a los artistas que quieren darse a conocer en EE UU, como fue el caso de Tanguy y Kay Sage en 1939.
Ciudadano estadounidense desde 1942, también fue  nombrado Caballero de la Orden de las Artes y las Letras y oficial de la Legión de Honor en Francia.
María Lluïsa Borràs recuerda su buen gusto gastronómico, la pasión por la tertulia, el amor por el Mediterráneo, la cultura artística, y su eficaz colaboración con los investigadores sobre Miró, al abrirle las puertas de los grandes coleccionistas de la costa del Pacífico, que se habían quedado con la amplia colección de mirós de Michael y Sarah Stein. Miró dijo de él que “sabe más de mi pintura que yo mismo”. [Borrás. Declaraciones. “La Vanguardia” (12-VIII-1989).]
Medio retirado en sus últimos años, el miércoles 9 de agosto de 1989 falleció de un ataque cardíaco en el Hospital Grace Kelly en Mónaco, cerca de su casa de Jean-Cap Ferrat.

Se casó cuatro veces. La primera, el 31 de julio de 1924 en París con Clorinde Peretti (nacida en Bolivia en 1901), hija de un ingeniero corso y una española, pero enseguida él se arrepintió; se separaron en octubre, dos meses después de la boda, y pronto se divorció además de huir a Nueva York. La segunda boda fue con Alexina “Teeny” Sattler (1906-1995), nacida en Cincinnati; se casó con Pierre en diciembre de 1929, tuvieron tres hijos, Jacqueline Matisse Monnier (1931), Paul (1933, un buen escultor) y Pierre-Noël Matisse; ella dirigió la galería unos meses cuando su marido fue reclutado al estallar la II Guerra Mundial; rompieron en 1948 por un adulterio de él y se divorciaron al año siguiente; trabajó como representante de artistas los años siguientes y se casó con Marcel Duchamp en 1954. La tercera esposa fue Patricia O’Connell Kane (1923-1973), que se divorció de Matta en 1948 por un engaño de éste con la esposa de Gorky y se emparejó con Pierre Matisse con el que trabajaba de asistente en su galería; se casaron en 1951. La cuarta y última esposa, en 1974, fue la austriaca Maria-Gaetana von Spreti (1943 a 7-IV-2001), conocida como Tana Matisse; también se conocieron cuando ella trabajaba en la galería.

Pierre Matisse comenzó a donar su colección al MOMA en 1984 y un último bloque fue donado en 2003 por sus hijos y viuda.
La vasta documentación de la galería fue cedida a la Pierpont Morgan Library, y la tarea de su organización, dirigida por Olive Bragazzi, la desarrollaron Sally Brazil,Alessandra Carnielli, Lily Farkas y Margaret Loudon. Su consulta es facilitada por un personal amable y de excelente profesionalidad.

Fuentes.
Internet.
[http://www.themorgan.org/pmg] Un completo índice sobre los documentos del archivo de la Pierre Matisse Gallery en la Pierpont Morgan Library.

Exposiciones.
*<Pierre Matisse and his Artists>. Nuevayork. Pierpont Morgan Library (2002). Textos de Pierce, Charles E.; Griswold, William M.; Tonkovich, Jennifer; et al. 319 pp. Numerosas ilustraciones.
*<Pierre Matisse. Gift to MOMA>. Nuevayork. MOMA (18 mayo-septiembre 2004). Obras de 1911-1964 donadas por la viuda de Miró, Carrington, Chagall, Delvaux, Dubuffet, Lam, Magritte, Matisse...
*<Selections from the Pierre and Marie-Gaetana Matisse Collection>. Nueva York. MET (en tres bloques separados, desde 28 septiembre 2004 hasta 26 junio 2005). Un centenar de obras de Miró, Balthus, Carrington, Chagall, Delvaux, Dubuffet, Giacometti, Lam, Magritte, Matisse, Matta… Cat. en “Bulletin” del museo con textos de Magdalena Darowski, William S. Lieberman y Sabine Rewald.
*<Pierre Matisse. Gift to MOMA>. Nuevayork. MOMA (28 septiembre 2004-26 junio 2005). Segunda y tercera parte de la donación, con obras de artistas jóvenes de la galería.
*<La colección Pierre y Maria-Gaetana Matisse en The Metropolitan Museum of Art>. Málaga. Museo Picasso (26 marzo-24 junio 2007, prorrogada hasta 9 septiembre). 50 obras de Miró (Pintura, 1927), Matisse…

*<Pierre Matisse, un marchant d’art à New York>. Niza. Musée Matisse (11 junio-30 septiembre 2021). 70 obras de 23 artistas: Miró (Mujer y pájaros, 1940), Balthus, Calder, Chirico, Derain, Giacometti, Millares, Rouault, Saura, Tanguy... Cat. Textos de Catherine Dossin. Reseña de Massot, J. Pierre Matisse, tras la idea del arte moderno. “El País” (17-VI-2021).


Libros.
AA.VV. Dation Pierre MatisseCentre Georges Pompidou. París. 1992. 143 pp. Donación de Pierre Matisse a los museos franceses (Miró, Cézanne, Dubuffet, Giacometti, Matisse).

Russell, John. Matisse, Father & Son. H.N. Abrams. Nueva York. 1999. 415 pp. 96 ilus. Es una fuente inestimable sobre él y su padre, y la correspondencia (829 cartas) que reproduce y alumbra numerosos aspectos de su relación con Miró, pero incluye bastantes datos erróneos, la mayoría cronológicos; por ejemplo, en sólo dos páginas señala que Dupin comenzó a trabajar en la Galerie Maeght en 1948 [p. 269], cuando él ha explicado que fue en 1954, y que la primera donación de una obra de Miró al MNAM de París fue en 1949 [p. 270], cuando el museo y Miró señalan que fue en 1947.Y hay incongruencias internas, como cuando fecha el primer encuentro del galerista con Miró en 1928 [p. 288], aunque este año sólo vio una obra suya, como bien se indica en otra parte [p. 111], y no le conoció personalmente hasta 1930 en una exposición parisina; la fuente de este error de Russell puede ser una cita del propio Matisse, quien de viejo a menudo confundía las fechas, como cuando declaró en 1978 que conoció a Miró en 1933. [Redacción. “The Kansas City Star” (30-X-1978).] El libro de Russell fue reseñado elogiosamente por Carter Brown, J. The Art of the Deal. “The New York Times” (20-VI-1999).
Ouvrir le feu

Sclaunick, Élisa (edición). Pierre Matisse & Joan Miró. Ouvrir le feu. Correspondance croissée, 1933-1983. Ensayo preliminar de Jacques Dupin. L’Atelier contemporain. 2019. 763 pp. Además de cartas inéditas de Jacques Dupin, Pierre Loeb y André Breton. Reseña de Massot, Josep. Las cartas inéditas de Miró a su galerista: “Mi obra transporta a un mundo de real irrealidad”. “El País” (23-XII-2019). [https://elpais.com/cultura/2019/12/23/actualidad/1577117574_868189.html]
Spurling, Hilary. The Unknown Matisse. 1869-1908. v. 1. Hamish Hamilton. 2000. 480 pp. Matisse the Master. A Life of Henri Matisse: 1909-1954. v. 2. Hamish Hamilton. 2006. 512 pp. [https://www.theguardian.com/books/2005/mar/19/biography.art] El segundo volumen incluye numerosas referencias biográficas de Pierre Matisse.

Artículos.
Redacción. Pierre Matisse. “ABC” (1-V-1990).
Landi, Ann. The Morgan’s Renaissance Man. “Art News”, 105, nº 5 (IV-2006) 66 y 68. Informa sobre el fondo de la Pierre Matisse Gallery, las innovaciones del director Charles E.Pierce Jr. para aumentar la oferta documental y la ampliación del edificio de la biblioteca.

viernes, febrero 13, 2015

El artista francés Georges Mathieu (1921-2012) y su relación con Joan Miró.

El artista francés Georges Mathieu (1921-2012) y su relación con Joan Miró.


Georges Mathieu (Boulogne-sur-Mer, Pas-de-Calais, 27-I-1921-París, 10-VI-2012). Pintor y crítico francés. Estudió derecho y filosofía y empezó a pintar en 1942 en un estilo figurativo hasta que se decantó por la abstracción a partir de 1944. Residió en París desde 1947, donde conoció a Wols, Picabia, Fautrier... y trabajó para una empresa norteamericana, lo que facilitó la recepción de la influencia del expresionismo abstracto de Pollock y Tobey.
Miró probablemente conoció su obra en la exposición *<Véhémences confrontées> en la parisina Galerie du Dragon (marzo 1951). Mathieu ya había celebrado su primera exposición individual en la Galerie Drouin de París (1950), seguida de otra en Nueva York (1952).
Múltiples influencias se funden en su pintura informalista muy lírica, como en Hommage hñerétique (1951), con formas monstruosas que parecen tomadas de la iconografía surrealista tanto mironiana como de Masson, un colorido pastoso que los críticos llamarán “tachismo”, más el dripping y los efectos de claroscuro del expresionismo americano, algunos signos propios de la pintura japonesa, y el automatismo más veloz y dramárico, como evidencia su inmensa Batalla de Bouvines (1954), tan influyente en, por ejemplo, Antonio Saura.

Batalla de Bouvines (1954), óleo sobre tela, 250 x 600, col. artista. 

En su faceta como crítico Mathieu (1953) sitúa a Miró en el grupo de artistas decisivos de la pintura contemporánea: ‹‹L’un après l’autre ou simultanément, Picasso, Kandinsky, Klee, Mondrian et Miró eurent des influences décisives qu’on peut déceler facilement dans les peintures de Morris, Diller, Glarner et Gorky.›› [Mathieu. L’avant-garde amñericaine est-elle surestimée? “Art Digest” (15-X-1953). reprod. Mathieu. De la révolte à la renaissance. Au-delà du tachisme. 1972: 13-15, cit. 13.]
Mathieu, más tarde (1972), al historiar el informalismo sin revisar los escasos datos con los que contaba en la posguerra, sitúa incluso a Miró entre los artistas exiliados en Nueva York durante la guerra, el primero junto a Ernst, Tanguy, Masson, Matta y Donati, y destaca su influjo sobre Gorky. [Mathieu. De la révolte à la renaissance. Au-delà du tachisme. 1972: 112 para su presencia en Nueva York hacia 1943; y 113 para la influencia sobre Gorky.]

Fuentes.
Internet.

Libros.
Bénézit, E. Dictionnaire des peintres, sculpteurs, designateurs et graveurs. Gründ. París. 1976. 10 vols. Reed. Jacques Busse (dir.). 1999. 14 vols. vol. 9, pp. 351-353.
Mathieu, G. De la révolte à la renaissance. Au-delà du tachisme. Gallimard. París. 1972. 438 pp. Interesante por su historia del aformalismo en la posguerra.
Mathieu, G. La réponse de l’abstraction lyrique. La Table Ronde. París. 1975. 316 pp.

Artículos.
Warnock, Molly. Acting the Part. “Artforum” vol. 49, nº 10 (verano 2011) 352-355. Comentario de la pintura Batalla de Bouvines (1954), una célebre batalla medieval.

miércoles, febrero 11, 2015

El bailarín y coreógrafo ruso Léonide Massine (1896-1979) y su relación con Joan Miró.

El bailarín y coreógrafo ruso Léonide Massine (1896-1979) y su relación con Joan Miró.


Leonid Fyodorovich Myasin, llamado Léonide Massine (Moscú, 8 o 9-VIII-1896-Colonia, Alemania, 15-III-1979). Bailarín y coreógrafo ruso, nacionalizado norteamericano, exiliado en Europa y EE UU. En 1913 se incorporó a los Ballets Rusos de Diaguilev, de quien fue uno de sus principales colaboradores. Se inició en la coreografía en Soleil de minuit (1915) y luego con Les femmes de bonne humeur y Parade (1917), con escenografía y vestuario de Picasso. 
Desde 1926 fue maestro de ballet del Roxy Theatre de Nueva York, en 1932-1938 coreógrafo de los Ballets Russes de Montecarlo dirigidos por Kochno, hasta su vuelta a EE UU, donde residió y trabajó en diversas compañías de Nueva York y Los Ángeles. 


Juegos de niños (1932), con decorados de Miró.

Su estrecha colaboración con Miró en Romeo y Julieta (1926) y Juegos de niños (1932) inició una permanente amistad, como prueba su correspondencia y su participación en el número especial dedicado a Miró en 1934 por la revista "Cahiers d'Art", en el que se­ñala la vitalidad de las formas engendradas por el sueño y el automatismo, y que él traduce en danza y movimiento:
‹‹Lart de Joan Miró est très près de la choréographie: La trouvaille extraordinaire des formes, leur persuasion, autant par le dessin que par le volume, complètent et aident au movement qui se passe sur leur fond. Les couleurs de Miró sont riches et, par la force de leur harmonie, elles donnent une valeur spéciale au plastique et la dynamique de la choréographie. Les éléments les plus réels deviennent chez Miró de dessins synthétiques ou des objets qui frappent l’oeil par leur originalité. En voyant la coordination des couleurs et des formes de ses tableaux, tout involontairement, éprouve une joie et une besoin de danser.›› [Massine. Joan Miró. “Cahiers d’Art”, v. 9, nº 1-4 (1934): 50.]

Fuentes.
Internet.

Libros.
García-Márquez, Vicente. Massine. A Biography. Alfred A. Knopf. Nueva York. 1995. 446 pp.
García-Márquez, vol. The Ballets Russes. Colonel de Basil’s. Ballets Russes de Montecarlo 1932-1952. Alfred A. Knopf. Nueva York. 1990. 343 pp.